INdividueel Traumatraject
Wat is Trauma?
Een traumatische gebeurtenis is elke ervaring die intens genoeg is om je gevoel van integriteit of van heelheid te schaden, en die je op het moment dat het gebeurde niet of niet helemaal kon verwerken, misschien omdat je simpelweg te klein was of omdat de juiste steun mankeerde.
Bij het woord trauma denken we vaak aan één gebeurtenis die je leven fundamenteel veranderd heeft. En soms is dat de betekenis van trauma. Je was één persoon vóór het gebeurde en een ander erna. De verandering in je zenuwstelsel en in je manier van zijn krijgt dan de naam Post-Traumatisch Stress Syndroom (PTSS) of Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD).
Veel van het werk over trauma gaat precies over dit fenomeen. Het is publiekelijk erg bekend geraakt door soldaten die na één of meerdere tours in een oorlogszone shell-shocked terugkwamen, en die nadien in depressie en verslaving verzonken, al dan niet met episodes van geweld. Maar dat is maar één facet van trauma. Ook het ondertussen bekende TRE-werk (Trauma Release Exercises) is in eerste instantie voor soldaten met PTSD ontwikkeld geweest.
Vaak is trauma echter niet zo makkelijk te associëren met één levensveranderende gebeurtenis, maar gaat het eerder over een hele geschiedenis van gebeurtenissen waarin de juiste afstemming op jouw zijn en jouw noden volledig mankeerde of waarin je herhaaldelijk geweld werd aangedaan. Soms mankeerde het kader om zelfs maar te begrijpen dat wat je overkwam traumatiserend was, compleet en totaal. In dit geval spreken we meer van complex trauma, en soms ook van ontwikkelingstrauma.
Net omdat complex trauma in relatie ontstaat, vraagt het een diepere en meer relationele benadering dan louter ‘technieken’ om ervan te helen. Het fundamentele vertrouwen in andere mensen is immers geschaad, en dus vraagt het een stapje per stapje leren ontdekken wat veiligheid kan zijn en hoe het kan voelen — in jezelf én in relatie tot andere mensen.
Het is in good-enough veilige relaties dat we kunnen beginnen herleren hoe veiligheid voelt, en hoe we het kunnen negotiëren. Je hoeft immers niet blindelings op iemand te vertrouwen, je kan leren hoe je zelf keuzes kan maken en acties kan ondernemen om je veiligheid te garanderen. Voor elke persoon met trauma betekent dit ook dat je in de eerste plaats het vertrouwen in wat je eigen lichaam je vertelt, zal moeten leren kennen en leren omarmen.
Trauma ontstaat in relaties en trauma heelt in relaties.
Het ontwikkelen van je eigen gezonde aanvoelen — ‘healthy neuroception’ heet dat — alsook je eigen capaciteit om te handelen vanuit je eigen zelf — ‘je agency (zelfregie)’ — is erg belangrijk om op de lange termijn veiligheid te kunnen creëren. En alleen wanneer je in staat bent om je basisveiligheid te garanderen vanuit jezelf, en ook in relatie met anderen, kan je shiften van overleven naar leven.
Zo lang je continu getriggerd bent en in alertheid of dissociatie of numbness leeft, is het erg moeilijk om een leven met voldoening te leiden. En om te kunnen genieten van authentieke menselijke relaties — want zónder is het leven een pak armer dan het zou kunnen zijn. We zijn fundamenteel gewired voor verbinding. Dat is het mooie aan mens-zijn.
Waarom lichaamsgericht werken?
Trauma is herkenbaar aan de impact die het op je zenuwstelsel en je functioneren heeft achtergelaten. Trauma is van het lichaam en op een bepaald moment in je helingsproces gaat het nodig zijn om met je lichaam te beginnen werken, om net die imprint in je zenuwstelsel te veranderen.
Dit is een delicaat en subtiel proces dat ontzettend intens kan zijn ook. Heel vaak heb je weten te overleven door alles wat met het lichaam en haar sensaties te maken heeft onder het tapijt te schuiven. Het idee van beginnen luisteren naar je lichaam kan zo intens zijn dat je er niet eens aan wil beginnen.
Net daarom is het zo noodzakelijk van op een dag toch die confrontatie aan te gaan. Stapsgewijs — zonder forceren, zonder ontkennen, wetende dat het geen makkelijke tocht is en met veel respect voor de mechanismen die je lichaam gecreëerd heeft om te kunnen overleven, maar die je op de lange termijn verhinderen van écht te LEVEN.
En dat alles liefst in een veilige omgeving (of groeiende veilige omgeving) met iemand die het proces kent.
Echte heling zit nét daar, en het is de moeite waard. Want aan de andere kant van dit proces kom JIJ tevoorschijn — de échte JIJ.
In de woorden van traumaspecialist Bessel Van Der Kolk in 'Childhood Trauma Leads to Brains Wired for Fear':
"It's about becoming safe to feel what you feel. When you're traumatized you're afraid of what you're feeling, because your feeling is always terror, or fear or helplessness. I think these body-based techniques help you to feel what's happening in your body, and to breathe into it and not run away from it. So you learn to befriend your experience.”
[Vertaling: "Het gaat erom dat het veilig wordt om te voelen wat je voelt. Als je getraumatiseerd bent, ben je bang voor wat je voelt, omdat je gevoel altijd terreur is, of angst of hulpeloosheid. Ik denk dat deze lichaamsgerichte technieken je helpen om te voelen wat er in je lichaam gebeurt, en om erin te ademen en er niet voor weg te lopen. Zo leer je bevriend te raken met je ervaring."]
Neuroscience research shows that the only way we can change the way we feel is by becoming aware of our inner experience and learning to befriend what is going on inside ourselves.
— Bessel Van Der Kolk —
Hoe gaan we tewerk?
In het Individueel Traumatraject ga ik met jou eerst en vooral kijken waar je triggers liggen, want zonder die te kennen hebben we geen plek van waaruit we kunnen starten. Externe triggers hebben te maken met de tastbare omgeving waarin we het werk doen: wat zijn daar bijvoorbeeld de visuele, tastbare en auditieve prikkels (kleuren, texturen, geluiden, voorwerpen….)? Hoe creëren we daar veiligheid? En ook, hoe beïnvloedt mijn aanwezigheid in de ruimte jouw zenuwstelsel? Wat is mijn plek in de ruimte ten opzichte van jou opdat het veilig voelt voor jou?
Interne triggers hebben veel te maken met het lichaamsgerichte werk zelf. Gewoon het feit dat het intunen op je eigen lichaam jou bewust maakt van de onaangename of ongekende sensaties die je daar kan tegenkomen en die gelinkt kunnen zijn met de traumatische ervaringen, betekent dat het werk zelf triggerend is. En toch begint de echte heling nét daar, op die subtiele grens van wat je kan beginnen omarmen en wat je nog wil weghouden uit je bewustzijn.
In het praktische werk gaan we daarom op zoek naar wat de kleinste stap is die je kan zetten om verbinding te maken met je lichaam die nog steeds veilig voelt. Misschien bestaat die stap zelfs niet eens, op dag één. Wat kan dan wel?
Soms is het noodzakelijk van een tijd met meer externe zintuiglijke sensaties te werken, alvorens we kunnen shiften naar interne sensaties. Wanneer je toch getriggerd wordt, hoe komen we dan terug naar het heden (d.i. co-regulatie)? Hoe kan je zelf bewust worden van je triggering? Hoe kan je leren van jezelf terug te brengen naar het HIER EN NU wanneer dat in je leven gebeurt? Dat op zich is een essentiële skill die je nodig hebt in het therapeutische werk, en meer nog in je leven. Het is ook de skill die je zal helpen bij flashbacks en herbelevingen.
Bessel Van Der Kolk legt het als volgt uit in zijn schitterende boek, ‘The Body keeps the Score’:
“Traumatized people chronically feel unsafe inside their bodies: The past is alive in the form of gnawing interior discomfort. Their bodies are constantly bombarded by visceral warning signs, and, in an attempt to control these processes, they often become expert at ignoring their gut feelings and in numbing awareness of what is played out inside.”
[Vertaling: “Getraumatiseerde mensen voelen zich chronisch onveilig in hun lichaam: Het verleden leeft in de vorm van een knagend innerlijk ongemak. Hun lichaam wordt voortdurend gebombardeerd door viscerale waarschuwingssignalen en in een poging om deze processen te beheersen, worden ze vaak expert in het negeren van hun onderbuikgevoelens en in het verdoven van het bewustzijn van wat zich van binnen afspeelt.”]
Gebruikte METHODIEKEN:
Hoewel ik op zich alle methodieken die me eigen zijn gebruik in het traumawerk, zijn de methodieken die ik het meest gebruik, de volgende:
- lichaamsbewustzijn ontwikkelen via zintuiglijke waarneming en innerlijke waarneming van sensaties (interoceptie)
- werken rond gronding en centering
- je lichaam voelen in de ruimte (proprioceptie)
- spiegelen en atunement (= afstemmen)
- uitdrukken en (h)erkennen van emoties, ook als kenbare sensatie in je lichaam
- creatieve zelfexpressie
- trauma-sensitive yoga en core- en ademwerk (op termijn; noot: TRE-werk of Trauma Release Exercises is een vorm van core werk)
- therapeutische aanraking (indien en wanneer gepast)
Hoe gebroken of onzeker je je ook mag voelen, of hoe overhoop je leven er in dit moment uitziet, het is mogelijk om jouw lichaam en jouw leven opnieuw toe te eigenen. Zelfs wanneer je best ok functioneert, — soms zelfs méér dan ok functioneert (met een traumageschiedenis is perfectionisme ook vaak geen vreemde), er ís waarschijnlijk ruimte om te functioneren met heel wat minder stress, spanning en neiging tot controle, en met veel meer ontspanning en intrinsieke voldoening in je leven. Je verdient niet minder dan dat.
Het belangrijkste om te onthouden is dat het stapsgewijs helen van trauma uiteindelijk jouw geboorterecht van je goed te voelen in je lichaam, herstelt. En op die manier ontstaat de mogelijkheid om jezelf je eigen leven terug te geven en je plek in de wereld tussen de andere mensen.
The World needs who you were made to be.
— Unknown —
Tarieven
Het individueel traumatraject start met een eerste INTAKE-sessie om te kijken wat jou nu tot dit werk brengt — in je eigen woorden met je eigen stem. Soms kan het zijn dat je je verhaal maar deels kan of wil vertellen. Dan ga ik vooral kijken of het werk dat we samen kunnen doen, nu klopt, en of ik voldoende informatie heb om een traject met je te beginnen.
Traumawerk-sessies zijn gewoonlijk en zeker in het begin iets korter van duur dan andere sessies. Ik voorzie ook ruimte op het einde van de sessie om aan te komen in het hier en nu. Het is goed als je nadien ook tijd voor jezelf kan nemen om te verwerken, te gaan wandelen of eventueel een dutje te doen.
INTAKE-sessie: 90€ / 90 minuten
Mirroring & atunement-sessie wekelijks (in specifieke situaties): 75€/ 60 à 75 min
Standaardsessie: 90€/ 90 min of 85€/ 90 min twee-wekelijks
Hoe lang een sessie duurt is erg afhankelijk van waar je bent in je proces, bijvoorbeeld hoe triggerbaar je lichaam is en de tijd die we in een sessie nodig hebben om wezenlijk werk te kunnen doen en te stabiliseren. In het begin zijn kortere meer frequente sessies mogelijk aangewezen, maar de duur en frequentie van je sessies is ook erg persoonlijk en kan evolueren in functie van je groei. Voor langere sessies (en andere frequentie) pas ik dan de tarieven toe zoals bij dans- en bewegingstherapie. We zullen dit op voorhand en tijdens je proces bespreken.
EEN INTAKE boeken voor het INDIVIDUEEL TRAUMATRAJECT KAN DOOR EEN EMAIL TE STUREN OP CHRISTIE@BLISSCENTRAL.BE
WE repeat what we don't repair.
— Christine Langley-Obaugh —